Rəşadət Sadıqov,
Bakı şəhəri 9 saylı Notariat Ofisinin xüsusi notariusu
Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin ilk illərində ölkəmizin milli maraqlarını və təhlükəsizliyini nəzərə alaraq dünyanın böyük güc mərkəzləri ilə balanslaşdırılmış siyasətə üstünlük verdi. Belə güc mərkəzləri kimi həmin dövrdə ABŞ, Avropa İttifaqı, Rusiya Federasiyası və Çin çıxış edirdi. Bu ölkələrin bəzilərinin BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvü olması faktını nəzərə alaraq, Heydər Əliyev həmin ölkələrlə daha yaxşı əlaqələrin qurulmasına çalışırdı. Ulu Öndər bütün xarici səfərlərində keçirdiyi görüşlər zamanı ölkəmizin tarixi, mədəniyyəti, təbii sərvətləri, geosiyasi mövqeyi haqqında ətraflı məlumatlar verməklə yanaşı əsas diqqəti Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və həmin münaqişənin sülh yolu ilə tənzimlənməsi məsələlərinə yönəldirdi.
Hər bir ölkənin geosiyasi mövqeyini, coğrafi yerləşməsini, ərazi tutumunu, əhali sayını, iqtisadi, hərbi potensialını, tarixini və təbii ki, dəyişən beynəlxalq konyunkturanı nəzərə almaqla həyata keçirilən xarici siyasət rasional, yaxud düşünülmüş hesab edilə bilər. 1993-2003-cü illərdə Azərbaycana rəhbərlik edən və böyük dövlət adamı olan Heydər Əliyev də öz xarici siyasət strategiyasını məhz qeyd etdiyimiz amilləri nəzərə almaqla həyata keçirib. Ölkəmiz üçün kifayət qədər ağır, mürəkkəb dövrdə hakimiyyətə qayıdan Heydər Əliyevin xarici siyasətinin əsas prioritetləri və hədəfləri kimi müstəqilliyimizin qorunması və möhkəmləndirilməsi, üzləşdiyimiz müxtəlif növ təhdidlərin neytrallaşdırılması, dövlətimizin tanıdılması və beynəlxalq münasibətlər sisteminə inteqrasiya olunmaqla bu sistemdə mövqelərimizin gücləndirilməsi, ərazi bütövlüyümüzün təmin edilməsi və Ermənistanın təcavüzünün aradan qaldırılması, uğurlu enerji strategiyası və “neft diplomatiya”sı vasitəsilə iqtisadi və siyasi gücümüzün artırılması, yerləşdiyimiz regionda sülhün, əmin-amanlığın bərqərar olmasını qeyd edə bilərik.
Qeyri-adi əzmkarlığı, iradəsi və zəkası sayəsində ölkənin daxilində baş verən vətəndaş müharibəsi və hakimiyyət çevrilişləri cəhdlərinin qarşısı alan, ölkənin daxilində davamlı sabitliyin və vətəndaş həmrəyliyinin əldə olunması kimi çətin və mürəkkəb vəzifələrin də həllinə nail olan Ulu Öndər Heydər Əliyev dünyada və regionda baş verən siyasi hadisə və prosesləri dərindən və hərtərəfli təhlil edərək, ilk növbədə Azərbaycanın beynəlxalq təşkilatlarda təmsil olunmasına müvəffəq oldu. Dövlətlərarası münasibətlər haqqında “Böyük siyasət aparmaq üçün bilik, təcrübə lazımdır; gərək dünya siyasətini dərk etməyi, təhlil etməyi, ondan nəticə çıxarmağı bacarasan” – deyən Heydər Əliyev həmin dövrdə beynəlxalq təşkilatların tribunalarından çox bacarıqla istifadə edərək, Ermənistanın Azərbaycana təcavüzünün nəticələri və ölkəmiz haqqında obyektiv məlumatları dünyaya çatdırmağa çalışırdı.
Ümummilli liderin həmin böyük dövlətlər və güc mərkəzləri ilə əlaqələrin əhəmiyyətini vurğuladığı bəzi sitatlarının altını cızırıq: “Azərbaycan bu gün də, gələcəkdə də Rusiya ilə səmimi münasibətlərə, yaxşı tərəfdaşlıq münasibətlərinə malik olmalıdır.” - Rusiya Federasiyasının Azərbaycandakı səfiri Aleksandr Bloxinlə söhbətindən (17 dekabr 1999-cu il); “Gənc, müstəqil Azərbaycan Respublikası dünyanın ən böyük, qüdrətli dövləti olan Amerika Birləşmiş Ştatları ilə bərabərhüquqlu əlaqələr qurubdur. Bu əlaqələr inkişaf edir, hər iki ölkə üçün öz müsbət nəticələrini verir.
Əlbəttə ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın kökübir qardaşı olan Türkiyə ilə əlaqələrin inkişafına, möhkəmlənməsinə əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Dahi siyasətçi Azərbaycan müstəqillik əldə edəndən sonra Türkiyə Cümhuriyyəti ilə qurduğu bərabərhüquqlu, qarşılıqlı faydalı əlaqələrin dostluq, qardaşlıq prinsiplərinə, bizim tarixi köklərimizə əsaslandığını, müstəqillik yolu ilə getdiyi bir dövrdə bu əlaqələrin Azərbaycan xalqına çox kömək etdiyini və bizim üçün çox əhəmiyyətli olduğunu deyirdi: - “Türkiyə-Azərbaycan dostluğu, qardaşlığı sarsılmazdır, əbədidir”.
Heydər Əliyev Azərbaycan ilə İsrail arasında olan dostluğun dərin köklərə malik olduğunu deyirdi: “Azərbaycanda yəhudilər əsrlər boyu yaşamış, Azərbaycanın bərabər hüquqlu insanları kimi yaşamışlar”. - İsrailin milli bayramı şərəfinə təşkil olunmuş rəsmi qəbulda nitqindən (11 may 2000-ci il).
Gürcüstan və İranla mehriban qonşuluq siyasətinin də prioritetlərini düzgün müəyyənləşdirən Heydər Əliyev Gürcüstan üzərindən keçən Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru kəmərinin təməlini qoydu, Xəzər dənizinin sülh, qardaşlıq, birgə əməkdaşlıq dənizi olması məsələsində Azərbaycanı İran tərəfi ilə ortaq məxrəcə gətirdi.
Tarix göstərdi ki, Ümummilli lider Heydər Əliyevin dövlətlərarası münasibətlərdə müəyyənləşdirdiyi istiqamətlər olduqca dürüstdür. Məhz həmin istiqamətlər üzrə dövlətimizin xarici siyasətini davam və inkişaf etdirən Prezident İlham Əliyev ata vəsiyyətini yerinə yetirdi, hakimiyyətinin 20-ci ilinin tamamında üçrəngli bayrağımızı separatçıların əlindən qurtulan Xankəndində ucaltdı.